Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi sử dụng thuốc bảo vệ thực vật an toàn của nông hộ tại tỉnh Lâm Đồng
DOI:
https://doi.org/10.55250/Jo.vnuf.14.4.2025.166-176Từ khóa:
An toàn , hành vi, Lâm Đồng, Logit thứ bậc, thuốc bảo vệ thực vậtTóm tắt
Thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) là một yếu tố cần thiết trong nông nghiệp, đóng vai trò quan trọng trong bảo vệ năng suất cây trồng nhưng lại có tác động tiêu cực đến sức khỏe và gây ra các vụ ngộ độc cho nông hộ. Nghiên cứu này nhằm phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi sử dụng thuốc bảo vệ thực vật an toàn của nông hộ tại tỉnh Lâm Đồng. Dữ liệu được thu thập thông qua phỏng vấn trực tiếp 758 nông hộ và được xử lý qua phần mềm Stata 17. Kết quả nghiên cứu cho thấy, các biến trong mô hình giải thích được 56,9% đến thay đổi hành vi sử dụng thuốc BVTV an toàn của nông hộ. Kết quả của mô hình hồi quy cũng chỉ ra các yếu tố như trình độ học vấn, kinh nghiệm, diện tích sản xuất và sự liên kết trong sản xuất có ảnh hưởng tích cực đến hành vi sử dụng thuốc BVTV an toàn của nông hộ. Ngược lại, biến lao động, thu nhập trong nông nghiệp và khuyến nông tác động ngược chiều đến hành vi sử dụng thuốc BVTV an toàn của nông hộ. Qua đó, cần gia tăng sức mạnh cộng đồng trong hợp tác giữa nông hộ và chính quyền địa phương để giải quyết tình trạng sử dụng thuốc BVTV không an toàn.
Tài liệu tham khảo
[1]. Hội nông nghiệp tuần hoàn Việt Nam (2024). Thế giới chuyển mạnh sử dụng thuốc bảo vệ thực vật sinh học. Truy cập từ:
https://hoinongnghieptuanhoanvietnam.org.vn/the-gioi-chuyen-manh-su-dung-thuoc-bao-ve-thuc-vat-sinh-hoc/ ngày 04/6/2024.
[2]. Báo Điện tử Chính phủ (2024). Nhiều xu hướng mới trong sử dụng thuốc BVTV an toàn cho cây trồng. Truy cập từ: https://baochinhphu.vn/nhieu-xu-huong-moi-trong-su-dung-thuoc-bvtv-an-toan-cho-cay-trong-102241114164455319.htm ngày 14/11/2024
[3]. Đài phát thanh – truyền hình Lâm Đồng (2024). Tìm giải pháp xử lý chất thải trong sản xuất cà phê. Truy cập từ http://lamdongtv.vn/tin-tuc-n25253/tim-giai-phap-xu-ly-chat-thai-trong-san-xuat-ca-phe.html ngày 06/3/2025.
[4]. Shrestha P, Koirala P & Tamrakar AS. (2010). Knowledge, practice and use of pesticides among commercial vegetable growers of Dhading district, Nepal. J Agric & Environ. 11: 95-100
[5]. Razzaghi A, Khanjani N & Daneshi S. (2016). Contamination with organophosphate toxins in humans in Iran: a systematic review. Health Dev J. 5: 90-97.
[6]. Houbraken M, Bauweraerts I, Fevery D, Van Labeke MC & Spanoghe P. (2016). Pesticide knowledge and practice among horticultural workers in the Lam Dong region, Vietnam: a case study of chrysanthemum and strawberries. Sci Total Environ. 550:1001–1009.
[7]. Moradhaseli S, Sadighim H & Ataei P. (2017). Investigation of the farmers’ safety and protective behavior to use pesticides in the farms. Health Educ Health Prom. 5: 53–65.
[8]. Gordall Marshall (1994). The Concise Oxford dictionary of sociology. Oxford university Press: 27-28.
[9]. Ajzen, I., & Fishbein, M. (1980). Understanding attitudes and predicting socialbehavior. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
[10]. Khoản 16 Điều 3 Luật Bảo vệ và kiểm dịch thực vật 2013. Truy cập từ https://vanban.chinhphu.vn/default.aspx?pageid=27160&docid=171413 ngày 10/11/2024.
[11]. Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc (FAO) (2002). International Code of Conduct on the Distribution and Use of Pesticides. Truy cập từ https://www.fao.org/4/y4544e/y4544e00.htm?utm_source=chatgpt.com#Contents tháng 11/2002.
[12]. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hiệp Quốc (FAO) (2010). International Code of Conduct on the Distribution and Use of Pesticides. Truy cập từ https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/70256/WHO_HTM_NTD_WHOPES_2010.1_eng.pdf;jsessionid=6077272EAA8EF99B5A401036D539664C?sequence=1 tháng 3/2010.
[13]. Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam (2015). Các quy định về quản lý và sử dụng thuốc BVTV theo Thông tư số 21/2015/TT-BNNPTNT. Truy cập từ https://thuvienphapluat.vn/van-ban/The-thao-Y-te/Thong-tu-21-2015-TT-BNNPTNT-quan-ly-thuoc-bao-ve-thuc-vat-277987.aspx ngày 8/6/2015.
[14]. Trần Thị Ngọc Lan, Nguyễn Phượng Lê & Nguyễn Thanh Phong (2014). Quản lý nhà nước về sử dụng thuốc bảo vệ thực vật của nông hộ ở tỉnh Thái Bình. Tạp chí Khoa học và Phát triển. 12(6): 836-843.
[15]. Võ Hồng Tú (2015). Ứng dụng phương pháp phân tích giới hạn sản xuất ngẫu nhiên để đo lường hiệu quả môi trường của hoạt động sản xuất nông nghiệp. Tạp chí Khoa học và Phát triển. 8(13): 1519-1526.
[16]. Nguyễn Thị Quỳnh Trang & Trần Minh Trường (2023). Đánh giá hiện trạng sử dụng thuốc bảo vệ thực vật trong sản xuất nông nghiệp trên địa bàn huyện Cần Giuộc, tỉnh Long An. Tạp chí Khoa học - Đại học Đồng Nai. 27: 124-138.
[17]. Nguyễn Như Quỳnh, Nguyễn Thị Xuân Mai, Phạn Thị Ngọc Huyền, Nguyễn Xuân Thành & Trần Hoài Nam (2024). Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định sử dụng thuốc bảo vệ thực vật sinh học trong sản xuất nông nghiệp của nông hộ tại huyện Tân Trụ, tỉnh Long An. Tạp chí Khoa học và Công nghệ Lâm nghiệp. 13(3): 168-176.
DOI: 10.55250/Jo.vnuf.13.3.2024.168-176
[18]. Nguyễn Thị Phương (2019). Hành vi sử dụng thuốc bảo vệ thực vật của nông dân trong sản xuất bắp cải VietGAP trên địa bàn xã Văn Đức, Gia Lâm, Hà Nội. Tạp chí Khoa học Nông nghiệp Việt Nam. 17(12): 1033-1043.
[19]. Đoàn Gia Dũng, Lương Tình & Bùi Thị Mai Trúc (2016). Phân tích hành vi sử dụng thuốc trừ sâu của nông hộ theo hướng tiếp cận tăng trưởng xanh: Nghiên cứu tại thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam. Tạp chí Khoa học và Công nghệ Đại học Đà Nẵng. 4(101): 96-101.
[20]. Hoi P. V., Mol A. P.J., Oosterveer P., & van den Brink P. J. (2009). Pesticide distribution and use in vegetable production in theRed River Delta of Vietnam. Renewable Agriculture and Food Systems. 24(3): 174-185.
[21]. Cochran W.G, (1963) Sampling Techniques, 2nd Ed. New York: John Wiley and Sons, Inc.
[22]. Christo A. Damalas & Gholamhossein Abdollahzadeh (2016). Farmers' use of personal protective equipment during handling of plant protection products: Determinants of implementation. Science of The Total Environment. 571(15): 730-736.
[23]. Nguyễn Thanh Giao, Lâm Thị Kiều Trinh, Tạ Thị Mỹ Ái, La Nguyễn Khiết Linh & Huỳnh Thị Hồng Nhiên (2020). Hiện trạng sử dụng thuốc bảo vệ thực vật tại xã Tân Thạnh, huyện Thới Lai, thành phố Cần Thơ. Tạp chí Khoa học Tài nguyên và Môi trường. 29: 100-110.
[24]. Khổng Tiến Dũng (2022). Các nhân tố ảnh hưởng đến quyết định chuyển đổi sử dụng thuốc bảo vệ thực vật hóa học sang thuốc sinh học của nông hộ trồng lúa ở Đồng bằng sông Cửu Long. Tạp chí Khoa học Trường Đại học Cần Thơ. 58(2D): 315-326.
[25]. Vũ Thị Ánh Ngọc, Nguyễn Kim Thoa & Nguyễn Minh Kỳ (2020). Hiện trạng sử dụng thuốc bảo vệ thực vật và mức sẵn lòng trả giảm thiểu rủi ro sức khỏe trong sản xuất rau – trường hợp điển hình ở huyện Bình Chánh. Trường Đại học Kinh tế - Đại học Đà Nẵng. 8(1): 112-121.
[26]. Nguyễn Thị Dương Nga, Dương Nam Hà, Phạm Văn Hùng, Hoàng Văn Nghĩa & Phạm Thị Tô Diệu (2021). Yếu tố ảnh hưởng tới quyết định sản xuất rau an toàn của hộ nông dân huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình. Tạp chí Kinh tế và Phát triển. 291(2): 148-157.
[27]. Mustapha F.A. Jallow, Dawood G. Awadh, Mohammed S. Albaho, Vimala Y. Devi & Binson M. Thomas (2017). Pesticide Knowledge and Safety Pracices among Farm Workers in Kuwait: Results of a Survey. International Journal of Environmental Research and Public Health. 14(4): 340.
[28]. Nguyễn Đăng Giáng Châu, Lê Đăng Bảo Châu & Lê Thị Thanh Ngân (2019). Kiến thức, thái độ và thực tiễn sử dụng thuốc bảo vệ thực vật của nông dân trồng rau ở tỉnh Thừa Thiên Huế. Tạp chí Khoa học Trường Đại học Cần Thơ. 55(4B): 35-44.
[29]. Paula Ortege & Ramón Salcedo (2023). Biopesticides as alternatives to reduce the use of copper in Spanish and Portuguese viticuluture: Main trends in adoption. European Journal of Agronomy. 151: 1-7.
[30]. Dang Hoang Ha, Dam Ha luong Thanh, Pham Thi Nhat Anh & Ngo Van Nam (2018). Assessing current using and enhancing farmer’s awareness about bio-pesticide on tea in Hong Thai 2 village, Tan Cuong commune, Thai Nguyen city. Vietnam Journal of Science and Technology. 188 (12/1): 67-73.
[31]. Nguyễn Phương Duy, Tống Yên Đan & Vũ Thùy Dương (2018). Lượng giá rủi ro sức khỏe do sử dụng thuốc trừ sâu trong sản xuất nông nghiệp tại huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long: Phương pháp thực nghiệm lựa chọn. Tạp chí Khoa học Trường Đại học Cần Thơ. 54(7): 164-171.
