Chọn tạo dòng lúa F2 mang gen Pi-ta kháng bệnh đạo ôn và có khối lượng 1000 hạt cao
DOI:
https://doi.org/10.55250/Jo.vnuf.14.4.2025.031-037Từ khóa:
Đạo ôn, lúa, năng suất, Pi-taTóm tắt
Lúa là cây lương thực quan trọng toàn cầu, để đáp ứng nhu cầu an ninh lương thực trong tương lai thì việc nâng cao năng suất và đảm bảo nguồn cung bền vững là vô cùng cần thiết. Tuy nhiên, bệnh đạo ôn xuất hiện trong thời gian gần đây đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất và chất lượng. Trong nghiên cứu, giống lúa MTL859 và OM7347 được chọn để làm vật liệu lai tạo với mục tiêu chọn ra dòng lúa vừa mang kiểu gen kháng đạo ôn và có khối lượng 1000 hạt cao thông qua chỉ thị phân tử. Kết quả đánh giá kiểu gen vật liệu khởi đầu về kiểu gen và kiểu hình cho thấy giống OM7347 có khả năng kháng bệnh đạo và mang kiểu gen Pi-ta kháng đạo ôn, trong khi MTL859 mang kiểu gen và có khối lượng 1000 hạt cao. Kết qủa đánh giá quần thể phân ly F2 có khối lượng 1000 hạt trung bình là 27,33 g. Trong đó, 159 cá thể chiếm 96,95% quần thể có khối lượng 1000 hạt cao hơn giống OM7347. Thông qua đánh giá dựa trên kiểu gen và kiểu hình chọn được 19 cá thể có các đặc tính mong muốn và tiến hành đánh giá kiểu gen kháng đạo ôn và khối lượng 1000 hạt. Kết quả chọn được 15 cá thể mang cả hai kiểu gen về khả năng kháng đạo ôn và khối lượng 1000 hạt cao ở thế hệ F2. Kết quả này là tiền đề cho công tác chọn tạo tiếp theo.
Tài liệu tham khảo
[1]. Lê Hữu Hải, Phạm Văn Kim, Phạm Văn Dư, Trần Thị Thu Thủy & Dương Ngọc Thành (2006). Ảnh hưởng của bệnh đạo ôn đến năng suất và chất lượng xay xát của lúa gạo ở hai mật độ sạ và các lượng phân đạm. Tuyển tập công trình nghiên cứu khoa học Khoa nông nghiệp và sinh học ứng dụng, quyển 2: Bảo vệ thực vật – Khoa học cây trồng – Di truyền giống Nông nghiệp. Trường Đại học Cần Thơ. 77-82.
[2]. Y. Jia, E. Zhou, S. Lee & T. Bianco (2016). Coevolutionary dynamics of rice blast resistance gene Pi-ta and Magnaporthe oryzae avirulence gene AVR-Pita 1. Phytopathology.106(7): 676-683.
[3]. G. Liu, G. Lu, L. Zeng & G.-L. Wang (2002). Two broad-spectrum blast resistance genes, Pi9 (t) and Pi2 (t), are physically linked on rice chromosome 6. Molecular Genetics and Genomics. 267: 472-480.
[4]. L. X. Wang (1994). Adaptive fuzzy systems and control: design and stability analysis. Prentice-Hall, Inc.
[5]. Ranjith K. Ellur, Apurva Khanna, Ashutosh Yadav, Sandeep Pathania, H. Rajashekara, Vikas K. Singh, S. Gopala Krishnan, Prolay K. Bhowmick, M. Nagarajan, K.K. Vinod, G. Prakash, Kalyan K. Mondal, Nagendra K. Singh, K. Vinod Prabhu & Ashok K. Singh (2016). Improvement of Basmati rice varieties for resistance to blast and bacterial blight diseases using marker assisted backcross breeding. Plant Science. 242: 330-341.
[6]. Nguyễn Thành Hối, Mai Vũ Duy, Lê Vĩnh Thúc & Lê Thị Đông Nhi (2014). Ảnh hưởng của các nguồn đạm đến sinh trưởng và năng suất hai giống lúa OM4900 và MTL612. Tạp chí Khoa học Trường Đại học Cần Thơ. 112-117.
[7]. R. M. Sundaram, B. Naveenkumar, S. K. Biradar, S. M. Balachandran, B. Mishra, M. IlyasAhmed, B. C. Viraktamath, M. S. Ramesha & N. P. Sarma (2008). Identification of informative SSR markers capable of distinguishing hybrid rice parental lines and their utilization in seed purity assessment. Euphytica. 163: 215-224.
[8]. T Mao, M Zhu, S Ahmad, G Ye, Z Sheng, S Hu, G Jiao, L Xie, S Tang, X Wei, P Hu & G Shao (2021). Superior japonica rice variety YJ144 with improved rice blast resistance, yield, and quality achieved using molecular design and multiple breeding strategies. Molecular Breeding. 41: 1-18.
[9]. Wang Jun, Yang Jie, Xu Xiang, Zhu JinYan, Fan FangJun, Li WenQi , Wang FangQuan & Zhong WeiGong (2014). Development and application of a functional marker for grain weight gene TGW6 in rice. Chinese Journal of Rice Science. 28(5): 473-478. DOI: 10.3969/j.issn.1001-7216.2014.05.004
[10]. R. Elamawi & R. A. EL-Shafey (2013). Inhibition effects of silver nanoparticles against rice blast disease caused by Magnaporthe grisea. Egyptian Journal of Agricultural Research. 91(4): 1271-1283.
[11]. H. Pinnschmidt, P. Teng & J. Bonman (1993). A new assessment key for leaf blast IRRN. 18(1): 45-46.
[12]. J. J. Doyle (1990). Isolation of plant DNA from fresh tissue. Focus. 12: 13-15.
[13]. Ken Ishimaru, Naoki Hirotsu, Yuka Madoka, Naomi Murakami, Nao Hara, Haruko Onodera, Takayuki Kashiwagi, Kazuhiro Ujiie, Bun-ichi Shimizu, Atsuko Onishi, Hisashi Miyagawa & Etsuko Katoh (2013). Loss of function of the IAA-glucose hydrolase gene TGW6 enhances rice grain weight and increases yield. Nature genetics. 45(6): 707-711.
[14]. X. Ning, W. Yunyu & L. Aihong (2020). Strategy for use of rice blast resistance genes in rice molecular breeding. Rice Science. 27(4): 263-277.
[15]. S. Tanksley & J. Nelson (1996). Advanced backcross QTL analysis: a method for the simultaneous discovery and transfer of valuable QTLs from unadapted germplasm into elite breeding lines. Theoretical and Applied Genetics. 92: 191-203.
[16]. T. R. Sharma, M. S. Madhav, B. K. Singh, P. Shanker, T. K. Jana, V. Dalal, A. Pandit A. Singh, K. Gaikwad, H. C. Upreti & N. K. Sing (2005). High-resolution mapping, cloning and molecular characterization of the Pi-k h gene of rice, which confers resistance to Magnaporthe grisea. Molecular Genetics and Genomics. 274: 569-578.
