Tầm quan trọng của các quá trình sinh thái đối với sự chung sống  của các loài cây gỗ trong rừng lá rộng thường xanh  ở khu vực Tân Phú, tỉnh Đồng Nai

Nguyễn  Hồng Hải; Vũ  Mạnh; Lê Văn Cường; Nguyễn  Văn Hợp; Nguyễn Văn Quý

doi:10.55250/Jo.vnuf.14.1.2025.044-054

Từ khóa:

Các mô hình lý thuyết, đa dạng loài, mô hình Thomas, môi trường sống không đồng nhất, phát tán giới hạn

Tóm tắt

Nghiên cứu này nhằm phân tích định lượng vai trò tương đối của tính không đồng nhất về điều kiện môi trường sống và phát tán giới hạn đối với sự đa dạng loài trong quần xã rừng lá rộng thường xanh tại khu vực Tân Phú, tỉnh Đồng Nai. Dữ liệu nghiên cứu bao gồm phân bố không gian của 4.007 cây cá lẻ, đại diện cho 118 loài cây gỗ, phân bố trong ô nghiên cứu rộng 4 ha. Để so sánh các cơ chế duy trì sự đa dạng loài, nghiên cứu đã áp dụng 4 mô hình lý thuyết bao gồm Poisson đồng nhất, Poisson không đồng nhất, Thomas đồng nhất và Thomas không đồng nhất, nhằm kiểm tra ảnh hưởng của các quá trình ngẫu nhiên (phát tán giới hạn), lọc môi trường (tính không đồng nhất của môi trường sống) và sự tương tác giữa các quá trình này đối với sự thay đổi thành phần loài theo diện tích (mISAR). Kết quả cho thấy cả lọc môi trường và phát tán giới hạn đều có sự ảnh hưởng nhất định đến mISAR. Mô phỏng từ các mô hình lý thuyết chỉ ra rằng sự kết hợp của tính không đồng nhất về điều kiện môi trường sống và phát tán giới hạn cung cấp lời giải thích tốt hơn cho mISAR so với ảnh hưởng của từng yếu tố riêng lẻ. Bên cạnh đó, kết quả mô phỏng quá trình Cox cho thấy lọc môi trường ảnh hưởng mạnh hơn so với phát tán giới hạn đến sự đa dạng loài. Tuy nhiên, cả hai yếu tố này đều đóng vai trò quan trọng trong sự chung sống của các loài cây gỗ trong rừng lá rộng thường xanh ở rừng phòng hộ Tân Phú, huyện Định Quán, tỉnh Đồng Nai.

Tài liệu tham khảo

. Kim D. & Ohr S. (2020). Coexistence of plant species under harsh environmental conditions: an evaluation of niche differentiation and stochasticity along salt marsh creeks. Journal of Ecology and Environment. 44: 1-16.

. Samper C. (2009). Planetary boundaries: rethinking biodiversity. Nature Climate Change. 1(910): 118-119.

. Ceballos G., Ehrlich P. R. & Raven P. H. (2020). Vertebrates on the brink as indicators of biological annihilation and the sixth mass extinction. Proceedings of the National Academy of Sciences. 117(24): 13596-13602.

. Nguyen Van Quy, Nguyen Van Hop, Pham Mai Phuong & Nguyen Hong Hai (2023). Coexistence mechanisms of tree species in an evergreen forest on Con Dao Islands, Vietnam. Biology Bulletin. 50(4): 717-733.

. Wiegand T., Gunatilleke C. S., Gunatilleke I. N. & Huth A. (2007). How individual species structure diversity in tropical forests. Proceedings of the National Academy of Sciences. 104(48): 19029-19033.

. Fletcher R. & Fortin M. (2018). Spatial ecology and conservation modeling. ed. Springer.

. Wiegand T. & Moloney K. A. (2013). Handbook of spatial point-pattern analysis in ecology. ed. Chapman and Hall/CRC press.

. Yan M., Du X., Zhao A. & Peng M. (2015). Individual woody species-area relationship in a deciduous broad-leaved forest in Baotianman, Henan Province. Biodiversity Science. 23(5): 630.

. Weiner J. (1990). Asymmetric competition in plant populations. Trends in ecology & evolution. 5(11): 360-364.

. Getzin S., Worbes M., Wiegand T. & Wiegand K. (2011). Size dominance regulates tree spacing more than competition within height classes in tropical Cameroon. Journal of Tropical Ecology. 27(1): 93-102.

. Zhang C., Jin W., Gao L. & Zhao X. (2014). Scale dependent structuring of spatial diversity in two temperate forest communities. Forest Ecology and Management. 316: 110-116.

. Shi W., Zhang Q., Sui X., Li B., He F. & Chu C. (2018). The effects of habitat filtering and non‐habitat processes on species spatial distribution vary across life stages. American Journal of Botany. 105(9): 1469-1476.

. Nguyen Van Quy, Khang YongXiang, Khot Chesa, Nguyen Van Hop & Nguyen Thanh Tuan (2021). Spatial distribution and interspecific association patterns between Shorea roxburghii G. Don and other tree species in a South Vietnam evergreen forest. Appl. Ecol. Environ. Res. 19(6): 4665-4681.

. Nguyen Van Hop, Tran Quang Bao & Nguyen Thi Luong (2020). Woody plant diversity and aboveground carbon stocks of (Shorea roxburghii G. Don) dominant forests in Tan Phu, Dong Nai province. Journal of Forestry Science and Technology. 10: 66-76.

. Shen G., Yu M., Hu X.-S., Mi X., Ren H., Sun I.-F. & Ma K. (2009). Species–area relationships explained by the joint effects of dispersal limitation and habitat heterogeneity. Ecology. 90(11): 3033-3041.

. Lin Y. C., Chang L. W., Yang K. C., Wang H. H. & Sun I. F. (2011). Point patterns of tree distribution determined by habitat heterogeneity and dispersal limitation. Oecologia. 165: 175-184.

. Nguyen Hong Hai, Le Van Cuong & Nguyen Van Quy (2023). Structuring mechanism of tree species diversity pattern in an evergreen broadleaved forest in Con Dao National Park, Vietnam. Journal of Forestry Science and Technology. 8(2): 77-86.

DOI: 10.55250/jo.vnuf.8.2.2023.077-086

. Li L., Wei S. G., Ma J. M., Ye W. H. & Lian J. Y. (2020). Relative effects of habitat heterogeneity and dispersal limitation on species diversity maintenance in south subtropical evergreen broad-leaved forest. Scientia Silvae Sinicae. 56(10): 01-10.

. Cramer M. J. & Willig M. R. (2005). Habitat heterogeneity, species diversity and null models. Oikos. 108(2): 209-218.

. Douda J., Doudová-Kochánková J., Boublík K. & Drašnarová A. (2012). Plant species coexistence at local scale in temperate swamp forest: test of habitat heterogeneity hypothesis. Oecologia. 169: 523-534.

. Bagchi R., Henrys P. A., Brown P. E., Burslem D. F. P., Diggle P. J., Gunatilleke C. S., Gunatilleke I. N., Kassim A. R., Law R. & Noor S. (2011). Spatial patterns reveal negative density dependence and habitat associations in tropical trees. Ecology. 92(9): 1723-1729.

. Comita L. S., Condit R. & Hubbell S. P. (2007). Developmental changes in habitat associations of tropical trees. Journal of Ecology. 95(3): 482-492.

. Zhu Y., Getzin S., Wiegand T., Ren H. & Ma K. (2013). The relative importance of Janzen-Connell effects in influencing the spatial patterns at the Gutianshan subtropical forest. PloS one. 8(9): e74560.

. Shen G., He F., Waagepetersen R., Sun I.-F., Hao Z., Chen Z.-S. & Yu M. (2013). Quantifying effects of habitat heterogeneity and other clustering processes on spatial distributions of tree species. Ecology. 94(11): 2436-2443.