Ứng dụng công nghệ sóng ứng suất để dự đoán chất lượng gỗ Trai lý  (Garcinia fagraeoides) tại huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên

Dương Văn Đoàn; Ngô Thị Hiền; Phạm Thu Hà; Lê Sỹ Hồng; Nguyễn  Văn Tuyên

doi:10.55250/Jo.vnuf.13.2.2024.104-111

Từ khóa:

khối lượng riêng, mô đun đàn hồi uốn tĩnh, sóng ứng suất, Trai lý

Tóm tắt

Đây là nghiên cứu đầu tiên ở Việt Nam khi ứng dụng công nghệ sóng ứng suất (phương pháp không phá hủy) để dự đoán tính chất gỗ cho loài Trai lý (Garcinia fagraeoides) có phân bố tự nhiên tại huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên. Giá trị vận tốc truyền sóng ứng suất (SWV) được đo trên thân mỗi cây đứng và giá trị khối lượng riêng cơ bản (KLR) cũng được xác định từ các mẫu gỗ được lấy bằng phương pháp khoan tăng trưởng. Kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng SWV có tương quan nghịch (P < 0,05) với các chỉ số đường kính ngang ngực và chiều cao vút ngọn cây Trai lý, trong khi đó không có mối liên hệ có ý nghĩa thống kê được tìm thấy (P > 0,05) giữa SWV và KLR. Mô đun đàn hồi uốn tĩnh (E) gỗ Trai lý có tương quan rất cao (r = 0,93, P < 0,001) với giá trị SWV. Kết quả nghiên cứu này có ý nghĩa thực tiễn quan trọng khi các nhà lâm sinh có thể sử dụng công nghệ sóng ứng suất để dự đoán nhanh được chỉ số E cho từng cây Trai lý, từ đó có thể lựa chọn được những cây Trai lý có tính chất gỗ cao kết hợp với các chỉ số sinh trưởng để làm cây mẹ trong quá trình chọn lọc và nhân giống nguồn gen Trai lý tại huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên.

Tài liệu tham khảo

. Lê Mộng Chân & Lê Thị Huyên (2000). Thực vật rừng. NXB Nông nghiệp.

. Hà Văn Tiệp (2016). Nghiên cứu các biện pháp kỹ thuật gây trồng một số loài cây bản địa Trai Lý (Garcinia fagraeoides A.Chev), Vù Hương (Cinnamomum balansae Lec) và Sưa (Dalbergia tonkinensis Prain) nhằm phục hồi các trạng thái rừng nghèo kiệt tại Tây Bắc. Đề tài Nghiên cứu khoa học cấp Bộ. Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam, Hà Nội.

. Bộ Khoa học Công nghệ và Môi trường (1996). Sách Đỏ Việt Nam. NXB Khoa học Kỹ thuật.

. Chính phủ Việt Nam (2019). Nghị định về quản lý thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm và thực thi công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp. Nghị định số 06/2019/NĐ-CP ký ngày 22/01/2019, Hà Nội.

. Vũ Văn Thông (2023). Bảo tồn nguồn gen cây Nghiến gân ba trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên. Báo cáo đề tài KHCN tỉnh Thái Nguyên.

. Van Duong D., Hasegawa M. (2021). Predicting mechanical properties of clear wood from Acacia mangium provenances using ultrasound. Bioresources. 16(4): 8309-8319.

. Zobel B.J. & Van Buijtenen J.P. (1989). Wood variation, its causes and control. Springer, Heidelberg.

. Van Duong D., Schimleck L. R., Tran D. L., Vo H. D. (2022). Radial and among-clonal variations of stress-wave velocity, wood density, and mechanical properties in 5-year-old Acacia auriculiformis clones. Bioresources. 17(2): 2084-2096.

. Van Duong D. & Matsumura J. (2018). Within-stem variations in mechanical properties of Melia azedarach planted in northern Vietnam. Journal Wood Science. 64: 329-337.

. Van Duong D. & Schimleck L. (2022). Prediction of static bending properties of Eucalyptus clones using stress wave measurements on standing trees, logs and small clear specimens. Forests. 13: 1728.

. Van Duong D., Schimleck L. R., Tran D. L. (2023). Variation in wood density and mechanical properties of Acacia mangium provenances planted in Vietnam. Journal of Sustainable Forestry. 42(5): 518-532.

. Vũ Huy Đại, Tạ Thị Phương Hoa, Vũ Mạnh Tường, Đỗ Văn Bản & Nguyễn Tử Kim (2016). Giáo trình khoa học gỗ. NXB Nông nghiệp.