GIÁM ĐỊNH MỘT SỐ LOÀI NƯA TẠI THANH HÓA  BẰNG CÁC DẪN LIỆU HÌNH THÁI VÀ PHÂN TỬ

Bùi Văn Thắng; Nguyễn Thị Hải Hà; Vũ Quang Nam; Nguyễn Thế Đại; Phan Văn Quynh; Nguyễn Ngọc Ánh

Từ khóa:

Giám định, hình thái, mã vạch ADN, Nưa, Thanh Hóa

Tóm tắt

Nưa là những cây có củ thuộc chi Nưa (Amorphophallus Blume ex Decne.) thuộc họ Ráy (Araceae), có phân bố rộng khắp và được trồng nhiều ở khu vực Đông Nam Á và châu Phi với mục đích kinh tế, được sử dụng rộng rãi trong thực phẩm, y học và công nghiệp hóa học bởi củ Nưa chứa glucomannan có nhiều công năng trong y học. Sử dụng phương pháp hình thái để giám định 60 mẫu cây Nưa được thu tại 5 huyện của tỉnh Thanh Hóa, kết hợp với phân tích trình tự vùng gen matK và trnL của 16 mẫu đại diện từ 60 mẫu Nưa cho thấy các mẫu Nưa được thu từ Thanh Hóa thuộc về 2 loài là Nưa chuông (Amorphophallus paeoniifolius) và Nưa krausei (Amorphophallus krausei). Loài Nưa krausei có phân bố hẹp, chỉ thấy xuất hiện ở xã Trí Nang của huyện Lang Chánh; trong khi đó loài Nưa chuông được tìm thấy phổ biến ở các huyện còn lại của Tỉnh. Các đặc điểm hình thái của 2 loài Nưa trên được mô tả cùng các thông tin về đặc điểm sinh học và phân bố. Kết quả cũng cho thấy việc sử dụng mã vạch ADN của 2 đoạn gen matK và trnL trong việc giám định các mẫu Nưa ở Thanh Hóa là hiệu quả và là cơ sở khoa học phục vụ cho việc bảo tồn và phát triển nguồn gen cây Nưa có giá trị cho Tỉnh.

Tài liệu tham khảo

Arvill A, Bodin L (1995). Effect of short-term ingestion of Konjac glucomannan on serum cholesterol in healthy men. Am J Clin Nutr 61:585 - 589.

Nguyễn Nghĩa Thìn (2007). Các phương pháp nghiên cứu thực vật. Nxb. Nông nghiệp, Hà Nội.

Nguyễn Tiến Bân (chủ biên) (2005). Danh lục các loài thực vật Việt Nam. Nxb. Nông nghiệp, Hà Nội.

Nguyễn Văn Dư và N.K. Khôi (2004). Bổ sung ba loài thuộc chi Nưa Amorphophallus Blume ex Decne (họ Ráy-Araceae ở Việt Nam. Tạp chí Sinh học, 26 (4A): 57 - 60.

Nguyễn Văn Dư, Hà Tuấn Anh, Bùi Văn Thanh, Trương Anh Thư (2011). Loài Nưa (Amorphophallus) – Họ Ráy (Araceae) có triển vọng trong công nghệ thực phẩm. Kỷ yếu Hội nghị khoa học toàn quốc về sinh thái và tài nguyên sinh vật lần thứ 4, trang 1095 - 1098.

Sood N, Baker W.L, Coleman C.I. (2008). Effect of glucomannan on plasma lipid and glucose concentrations, body weight, and blood pressure: systematic review and meta-analysis. Am J Clin Nutr 88:1167 - 1175.