In vitro propagation of Hoang Nhan orchid (Aerides odorata x houlletiana)

Abstract

Lan Hoàng Nhân (Aerides odorata × houlletiana) là loài lai trong chi Aerides, được đánh giá cao vì hoa đẹp, hương thơm ngọt ngào đặc trưng và tiềm năng kinh tế cao. Loài thực vật này hiện đang bị đe dọa và cần được bảo vệ theo Công ước CITES (2017). Tại Việt Nam, loài lan này phân bố chủ yếu ở vùng Duyên hải Nam Trung Bộ, đặc biệt là dọc theo dãy núi Trường Sơn, giáp với Campuchia và Việt Nam. Nghiên cứu này nhằm mục đích phát triển một quy trình nhân giống in vitro hiệu quả cho lan Hoàng Nhân. Phương pháp khử trùng tối ưu cho quả lan bao gồm đốt ba lần với 96% ethanol, cho tỷ lệ nuôi cấy không bị nhiễm bẩn là 92,2% và tỷ lệ nảy mầm của hạt là 9,04%. Đối với nhân chồi, môi trường hiệu quả nhất là MS (Murashige và Skoog, 1962) bổ sung 1,25 mg/L BAP, 0,75 mg/L kinetin và 0,4 mg/L NAA. Công thức này cho tỷ lệ tái sinh chồi đạt 90,0%, hệ số nhân chồi đạt 5,23 và chiều cao chồi trung bình đạt 3,4 cm. Chồi tái sinh phát triển tốt, thân dày và lá xanh đậm. Việc ra rễ thành công đã đạt được khi sử dụng môi trường MS bổ sung 0,75 mg/L NAA và 0,5 g/L than hoạt tính, cho tỷ lệ ra rễ đạt 88,9%, trung bình 6,2 rễ/cây con và chiều dài rễ trung bình đạt 3,1 cm. Rễ phát triển khỏe mạnh và đồng đều. Những phát hiện này chứng minh tiềm năng ứng dụng kỹ thuật nuôi cấy in vitro để nhân giống lan Hoàng Nhân trên quy mô lớn, góp phần đáng kể vào việc bảo tồn và phát triển bền vững nguồn gen quý giá này.